کد مطلب:35246 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:18

گنجینه پرسمان » اعتقادات

سيره احتجاجي رسول خدا در بحثهاي عقلي و كلامي چگونه بود؟

سيره احتجاجي رسول خدا(ص) اين بود كه در بحثهاي عقلي هرگز از مقدمات وهمي و خيالي استمداد نميجست و در بحثهاي كلامي، درباره ملل و نحل، از متشابهات كتب آسماني انبياي سلف(ع) ياري نميگرفت، زيرا انساني كه عقل ممثّل است، در احتجاجهاي معقول از عقل تجاوز نكرده، به وهم و خيال تنزل نميكند و در استدلالهاي منقول هم از محكمات وحي تجاوز نكرده، به متشابهات آن نميپردازد.

تنزل از مبادي عقلي به مقدمات وهمي و خيالي، و تجاوز از محكمات آسماني و تمسك به متشابهات آن، كار كسي است كه يا داراي عيب علمي است و يا داراي نقص عملي. چنين احتجاج كنندهاي كه در مقام استدلال ضعيف بوده يا گرفتار سوء استفاده از جهل ديگران است، با استمداد ازمقدمات وهمي و يا متشابهات ميخواهد كمبود فكري را در معقول يا منقول جبران كند و يا بر اثر ضعف فكري و جهل مستمعِ قاصر كه به خيال و وهم ازيك سو و به متشابهات از سوي ديگر نزديكتر است فرصت را مغتنم شمرده، مغالطه كند.

رسول اكرم(ص) كه از نظر بينش، عقل ممثّل و از نظر كشش وكوشش و منش، عدل ممثل است هرگز از مقدمات خيالي و وهمي و نيز از متشابهات استعانت نميجويد تا در استدلالها، رقيب را از پاي در آورد، بلكه هم شرايط احتجاج كننده را كاملاً رعايت ميكند و هم سطح ادارك مخاطب را بالا ميآورد تا از وهم و خيال رهيده، حق بين و حق خواه گردد و نيز از فريفتگي به متشابهات وارسته، به هسته مركزي استدلال عقلي يا نقلي برسد.

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن كريم ج 9 (سيرة رسول اكرم در قرآن)